W/Q: Maxamed Fu’aad Xasan Dhago-cadde
Waa dhalinyar luntay, waa dad diin laaweyaal ah, waa
kooxo caqli ku filan oo ay samaanta iyo xumaanta ku kala gartaan ku jirin, waa
shakhsiyaad aan filayo inay hunguri iyo lacag weydaarsadeen Islaanimadoodii oo
ay ka danbeeyaan isla markaana biilal ka qaata dad liddi ku ah diinta Islaamka,
waa wax-ma-garato ay mayeedhaanka iyo caamadu garasho dhaamaan, waa qolo
aaminsan in caqli wax walba lagu saleeyo oo kitaabka iyo sunada nabiga (SCW)
iyo guud ahaanba shareecada islaamka waxay sheegayaan meel la iska dhigo, iyo
qaar dhaliila nidaamyadda islaamiga ah oo u ololeeya in ay kala
madaxbanaanaadaan diinta iyo maamulka ummadda hogaaminayaa. Waa qaar ay bulsho
badan u taqaanno magaca ah “Caqlaaniyiin”. Halka dadka qaar kalena ay ugu
yeedhaan kuwaa kale “Cilmaaniyiin”.
Sida ay dad badani ka war qabaan waxa ayaamahan
dambe mareegta ay bulshadu ku wada xidhiidho ee faysbuug (Facebook) kusoo
badanaaya dhalinyarta Soomaalida ah ee meel ka dhaca
iyo aflagaadada kula
kacaya diinta Islaamka, xaqiraya jiritaanka Alle, iskana indho tiraya xaqiiqada
awoodaha iyo aayaadka Alle oo ay ku tilmaamaan wax fikir iyo aragti shakhsi ku
dhisan, halka qaarkood wax ka sheegaan oo ay maqaalo aan haboonayn kasoo qoraan
kitaabka quraanka, kolkolna axaadiista nabiga (CSW) ku sheegaan kuwo aan
khusaynin wakhtigan la joogo, sidoo kale waxa ay inta badan ku jaah-wareeriyaan
bulshada dooddo ay uga gol leeyihiin ka khalkhalin diinta iyo caqiiqada saxda
ah ee ummaddani haysato. Qaar badan oo dhalinyartaa ka mid ahi waxay caan ku
noqdeen oo ay u ban baxeen cayda iyo fadeexadaynta culimada iyo ehlu diinka,
halka qaarkoodna sheekooyin iyo buuggaag ay qoreen si cad uga dhex muuqato
necbaanshaha ay u hayaan sheekhyada ama wadaadada, qaar kalena ay ugu baaqaan
dadka heesaha iyo tiyaatarada laqwiga iyo xumaantu ka imanayso, badh ka mid
ahina ay dhaliilaanba ciiddaha islaamka, xajka iyo gudashadiisa, gawraca udxada
oo ay ku sheegaan wax aan banaanayn, salaadda roob doonta oo ay ku sifeeyaan
wax aan baahi loo qabin, Allena wax ku xidhan aanuu ahayn roobku, wa nacuudu
bilaah.
Hadaba inta aynaan u gudo galin waa kuwee
Soomaalida riddawday, ila fahan horta micnaha kelmadda Riddo waa intaan
garanayn baan la hadlayaaye.
Micnaha kalmadda “Riddo” sharci ahaan waa “In qof
muslin ahi ka baxo diinta islaamka isagoo noqonaya kaafir ama gaal, qaata diin
aan ahayn ta islaamka, si ula kac ama niyadsami ah ama inuu ku kaco fal ama
yidhaahdo oo uu ku hadlo kelmaddo ku hoggaaminaya kufrinimo, taas oo aan loo
tixgalinaynin inuu qofkani kaftamayo iyo inay dhab ka tahay toona”. Riddadu
micne ahaan waa kalmad carabi ah oo lagu micneeyo “iska rogid ama iskaga tegid
shay ilaa iyo shay kale oo uu door biday”. Riddadu waxay noqon kartaa: Riddo
caqiidada ah, Riddo kalmado ku timi, Riddo ficil laga arko iyo Riddo ku timaada
diidis; micnaha marka la leeyahay diidis waxay noqotaa laba midkood: Diidmo ku
timaada in la gudan waayo waajibaadkii Alle inagu waajibiyay sida; Salaadda,
sakada, Xajka, Soonka i.w.m iyo ta labaad oo ah riddo ay sababto in loo
hogaansami waayo xukunka Alle (Shareecadda Illaahay S.W.T.), xukunka sharciga
ah ee riddaduna waa in la dilo qofka ridoobay iyadoo lagu sugayo marka hore ama
lagu cadeynayo ciqaabta habka caadiga ah ee markhaatiga iyo habka gaarka ah ee
Istitbaaxa loo yiqaan ee ah wixii kasoo hadha markhaatiga.
Haddii aynu intaas kaga nimaadno fasilaada
Riddada, diinta islaamku waa diin side ah? Ma tahayna diin mudan in la caayo
ama xumaan iyo aragti khaldan laga dhex faafiyo oo madmadow iyo shaki la galiyo
qaar ka mid ah mabaadii’da ay ku dhisantay?
Diinta islaamku waa waxa aynu kaga soocanahay
isla markaana kaga fadilanahay ummadaha kale ee caalamka inagula nool, Allena aanuu
garansiin inay qaataan diinta Islaamka, waa diin aan inagu soo gaadhin si dhib
yar balse aynu ka dheregsanahay in ay tahay diin loosoo dhintay oo dedaal iyo
jihaad inoogu timid, waa diin lasoo kulantay marxaladdo kala gedisan iyo
duruufo qalafsan oo marba horumarkeeda ay jireen dad badan oo mucaarid ku ahaa
inay fiddana hor istaagi jiray wallow aannay idamka Alle u suurtoobin iskuday
kasta oo ay diintan ku diidanaayeen. Waa diin ay asxaabtii rasuulku (SCW) ka
dagaalami jireen caydeeda, bahdilaaddeeda iyo war-xun ka faafinteedaba, waa diin
ilaa maanta aan la odhan karin cadaw ma laha iyadoo aynu ognahay in ay gaaladu
heegan ugu jiraan una taagan yihiin dariiq kasta oo ay ku istaajin lahaayeen
fiditaanka diinta Islaamka. Waa diin aan marnaba mudnayn in la caayo, la
aflagaadeeyo ama xumaan iyo shaki laga dhex abuurro, waa diin ay waajib tahay
in ay umadda Muslinki meel uga soo wada jeedsato, gacan bir ahna ku qabato koox
walba ama shakhsi kasta oo ku kaca wax liddi ku ah diintooda,
majara-habaabinayana caqiidadooda wanaagsan ee ay haystaan.
Waxa kale oo iyana xusid mudan in ayaamahan danbe
ay barta xidhiidhka bulshada ee faysbuug (Facebook) kusoo badanayaan dadka
soomaalida ah ee aaminsan diinta masiixiga kuwaas oo bayjaj (Pages) u gaar ah; in
lagu faafiyana loogu talo galay samaystay, iyadoo lagu falanqeeyo isla markaana
lagu buunbuuniyo arrimo khuseeya diinta masiixiga. Ku darsoo weliba haddii la
arki jiray beryihii hore qof qof la yidhaa diintuu ka baxay imika waa kooxo
badan oo la wada yiqaanno, isku mabda’ ah, ku faanna oo aan qarsan, isla
markaana faafiya diinta misiixiga.
Arrinta kale ee aadka inoogu cusub waayadan dambe
ayaa ah mabda’a shiicada oo dalkeena lagu dhex faafiyo, dad badan oo wadayna
aynu ognahay in la qabtay oo xitaa maxkamaddu xukunno ku fulisay Intii loo
qabqabtay. Mabda’aasina waa mid aan dabar go’in ee dihin ilaa haddana si hoos
hoos ah loogu dhex faafiyo bulshadu loona baahan yahay in aynu u dhug yeelano
oo iska qabano cidda aaminsan.
Waxa aan labadaa qolo ee aynu soo tibaaxnay ka
madhnayn oo aan odhan karaaba way barbar socdaan ama se waa halkii ay waxani
kasoo unkameen, dhalinyarta aynu bilawga hore kusoo sheegnay ee shakiga gelinayay
jiritaanka Alle iyo caqiidada diinta islaamka, kuwaas oo inala nool, inala
saaxiib ah, inagu hareeraysan, inala dhashay, si fiicanna aynu u garanayno oo sidaynu
horeba usoo sheegnay barahooda internetka ama faysbuugga soo dhiga waxyaabo ay
ku dhaliilayaan waxna kaga sheegayaan kitaabka quraanka, diinta islaamka iyo
guud ahaanba caqiidada aynu haysano iyo rumeynta nebigeenna suuban (N.N.K.H).
Si kasta oo ay tahay arintani maaha mid
saamaynaysa oo kaliya hal ruux ama ku koobnaanaysa shakhsi qudha balse waa
mushkilad faafaysa maalinba maalinta ka dambeysa, fidi kartana haddii aan
baraarujin laga samayn, taas oo imikaba qaar badan oo dhalinyartaa ka mid ahi
ay u horseedaan una tafa-xaydan yihiin had iyo goor in ay duufsadaan dadka inta
fayow ee ka bad qabta caqiido lumintaa ay wadaan, halka ay u nuglaadaan oo ay
raacaan kuwa iimaankoodu marka horeba diciif ahaa, iyagoo aakhirkana ka dhigta
taageero iyo xulafo ay isku mabda’ aaminsanyihiin, lacagna ku qaataan.
Ugu dambeyn waxa is weydiin mudan haddii aynu
nahay ummad 100% islaam ah maxaa keenay in dadkeenna duul kale oo Alle dooriyay
ku dedaalaan jaah-wareerintooda oo ay duufsadaan? Maxaa keennay in ay inagu soo
bataan dad soomaali ah oo shaki gelinaya jiritaanka iyo kelinimada Alle? Maxaa
sabab u ah dadka qoraalada ku lidka ah kitaabka quraanka, nebigeena suuban
(S.C.W), malaa’igta iyo diinteenaba ay aad ugu baahaan iyagoo is kooxaysanaya
mareegaha ay bulshadu ka wada xidhiidho sida faysbuuga? Maxaa loo baadhi waayay
cidda ka danbeysa dadkan iyo halka mabda’a ay wadaan kasoo fulayo? Maxaa
bulshada looga qaban laayay ee looga hortagi laayahay xumaan maleegayaashan
daba dhilifyada ah ee fasahaadka la raba? Maxaa se kuwa ay ku caddahay ee
qoraalo ay qoreen ama odhaaho ay yidhaahdeen laga dhex arko in uu riddoobay loo
marin waayay ciqaabtii ay jidaysay diintu? Subxaanalaah!
Jawaabaha su’aalahaasi maaha wax aan anigu aragti
shakhsi ah kaga hal-celin karo balse waa qaar si guud iyo si gaar ahba inoogu
wada yaala, waa su’aalo ay tahay in ay culimadu ka gasho muxaadirooyin ku
saabsan khatarta ay keeni karaan haddii ay sii socdaan kooxahani, sidoo kalena
waa qadiyad loo baahanyahay in bulshadu ku baraarugsanaato oo ay meel uga soo
wada jeedsato dadkaa fidinaya mabda’yadda kale ee khalkhalka iyo caqiiddo
xumada u horseedaya, iskuna garabsataa sidii looga takhalusi lahaa sii
fiditaankooda maadaama oo ay diinta cudud iyo caqliba u yihiin. Alle ha soo
hanuuniyo inta lunsan ee aqoon daridu hallaysay, Alle ha inaga qabto inta
hantaaqada iyo adhax jabka la rabta umadda, Alle ha ina garansiiyo tubta
toosan, tawfiiqda sanna ha ina waafajiyo insha Allah.
Wabilaahi tawfiiq.
W/Q: Maxamed Fu’aad Xasan Dhago-cadde
Hargeysa-Somaliland
063-4470220
No comments:
Post a Comment