W/Q: Maxamed Fu’aad Xasan Dhago-Cadde
Waxaan dhashay iyada oo ifka
joogta, waxba kama yaqaanno markaas oo caqli iyo cudud toona maan lahayn. Iyadu
se waa ay i taqaanaa oo waxay igu darsatay diiwaan, dadkayga waxay u tahay udub
dhexaad oo mar kasta iyada ayaa ay iska horaysiiyaan. Marmar danta iyo dawga
saxda ah bay ku hagtaa, marna dulmi iyo dib u dhac bay u horseedaa. Ma dili
kartid ee hadaad ku dedaasho dhaawaceeda ayaad
dawayn kartaa, iyadu se way
awoodaa in ay dabin iyo dibindaabyo kugu riddo. Inta badan dadku haddii laga
caayo way dagaalamaan oo waxay mudnaanteedu
u tahay muqadas. Meeqaam iyo meel sare se waa ay hubaan in aanay ku
gaadhayn. Diintu dad aanay iskugu yeedhin ayaa ay iyadu durbaan u qaadataa.
Dabka waxay kala qaataan inta doonaysa, inta diidana damiir laawe iyo doqon
ayay u aragtaa. Danta iyadu ay rabto ayay dadka ku gaadhaa. Damiin iyo qof ay
dabratay ayaa gacanta qabsada, isla markaana dugsada una haysta dayr iyo
daryeel san. Marka ay doonto dirxi iyo daad ayaa ay ku noqotaa dawlad dhan.
Daandaansiga iyo qabwayniduna waa waxay quudato. Cadaawad, caloolyaw iyo cataw
ayaa ay la deris tahay. Iyada iyo lama kala ag waayo majlisyada qaadka lagu
ruugo. Wakhti kasta waxbay dhaliilaysaa, waxbaa ay isku diraysaa, qolooyin baa
ay u kala dabqaadaysaa hadana daacad bay
sheegataa. Dabka ay shido dambas mooyee wax kale waa ay adagtahay in ay kasoo
hadhaan. Waa astaan dib u gurasho, waa astaan dulaysi, waa astaan dumin iyo
colaadeed. Xadhig weeyi lama sitaan. Daalin iyo dad aan aqoon lahayn ayaa ka
dhigta darajo. Waa mid aan hadal yarayn, caan ah, dal iyo dad kastaana yiqaano.
Waa midi laba af leh, wanaag iyo waxsan waa loo adeegsan karaa, xumaan iyo hab
khaldana waa loo hogaansan karaa.
Waayadii hore waxay ahayd waxa
kaliya ee ay dadku iskugu iman jireen, isku dhexgali jireen, isku dili jireen,
iskuna faani jireen oo faro, xaddi iyo awood ayaa ay isku sheegan jireen. Waxa
ay sabab u noqotay intaas oo qof oo iyada magaceeda ku dagaalamayay. Dhanka
kalena waxa ay ahayd wax la isku sooryeeyo ee abaal iyo amaanba la iskugu galo
ama la iskugu gudo. Waxa ay wakhtiyadii hore lahayd dawladdo iyada u adeega oo
hogaan iyo hab ay wax ku hagaan lahaa. Laguma qanacsanayn ee qolo waliba waa ay
qawadi jireen. Waxa ay kala lahayd xuduuddo, waxa u kala suntanaa wax kasta,
wax ay kala boobaan ama ay kala dhacaan mooyee waxba iskugumay jirin. Geesi iyo
gabyaa u golongola mudnaanteeda may waayi jirin ee kolba mid baa u kacayay. Mid
si san u sifeeya in aanay haboonayna oo dadka u sheegi jiray in ay tahay wax
mugdiyana waa ay jireen wallow ay mucaarid u arkaysay iyadu. Waa mid dad badani
ku maqan yihiin, waa mid duunyo badani ku burburtay, waa mid laga dhaxlay
colaad iyo xifaaltan aan xad lahayn, waa mid aan ku darajaynayn inay ku dabarto
mooyee. Waa wax aynu soo dhaxalnay sida aan kaga waramayana waa mid ku timid
dhaxaltooyo.
Ilaa maanta waa mid aan gudhin
oo irmaan, caano dikhaw ahna laga maalo guud ahaanba meelo badan. Waxay noqotay
mid maalinba yeelanaysa waji cusub, waxay noqotay mid la casri-yeeyay oo la
jaan qaadaysa jiilba jiilka ka dambeeya, waxay noqotay mid wax lawada leeyahay
qoloba gaar qaybi ugu calaamadsantahay, waxay noqotay mid aanay duminin aqooni
ee difaac iyo taageero ka heshay, waxay noqotay mid aan la qarsan oo muuq
baahiye iyo meel kasta kasoo hadasha, waxa ay noqotay mid wax lagu doonto oo
miisaan la saarto waxa laga soo qaato, waxa ay noqotay mid lagu doodo oo leh
gadhwadeeno iyo shakhsiyaad u adeega danno gaar ah.
“Waan filayaa in ay dad badani fahmeen ujeedada
waxyaabhaas aynu soo tibaaxnay oo dhan, hadda haddii aan idiin sheego se iyada
aan sheekada ku bilaabayna waa “Qabyaaladda”. Subxaanalaah, Illaahay oo hiil
usoo dira mooyee ma arko mana hayno hilinkii aynu ku tirtiri lahayn cawaaqib
xumadda qabyaaladda. Waxa se aynu dabada haynaa hilin cadaabeed oo haddii aynu
sidan kusii socono inoo horseedaya dib u dhac iyo qaran dumin.”
“Dugsi ma leh Qabyaaladdi, waxay dumiso mooyaane”
Abwaan: C/laahi Suldaan Timacadde (AHN)
“Nin qabyaalad beertow, wanaag kuuma soo baxo”
Abwaan: C/laahi Suldaan Timacadde (AHN)
Wabilaahi tawfiiq
W/Q: Maxamed Fu’aad Xasan Dhago-Cadde
Arday kuliyadda Sharciga ee jaamacadda Hargeysa
E-mail: Xiinfiniin_10@hotmail.com
No comments:
Post a Comment